Przegląd Literatury 02. 2019 (65)

Piata część kronik Majipooru spotyka się ze światem Jordana. Noblowski autor siada przy stoliku z wielkim dziełem polskiego szlachcica, a na dokładkę proza Eichendorfa. Cudowne lektury…

NOTKA

Mogłoby się wydawać, że w Czarnoksiężniku… wszystko, co na początku nie załatwione, na końcu zostaje jednak załatwione. Tragiczna i niespotykana na słynącym z pokoju – i spokoju – Majipoorze wojna domowa kończy się równie szczęśliwie co przewidywalnie, a potężne zaklęcie wymazuje ją z pamięci świata. Lecz świat nie został, wbrew pozorom, uzdrowiony, bowiem każda akcja powoduje reakcję. Skutki wojny pozostały, podczas gdy w świadomości ludzi, za wyjątkiem samego Prestimiona i jego dwóch przyjaciół, wojny nie było.
Konieczność pogodzenia sprzeczności wywołuje skutek najgorszy z możliwych: gigantyczną planetę ogarnia epidemia szaleństwa. Jak ją uleczyć? Oto drugie, po zwycięstwie w wojnie, stojące przed nowym koronalem wzywanie. Trzecie wyzwanie stawia przed Prestimionem Prokurator Ni-moya, Dantirya Sambail. Popełnił ciężkie przestępstwa, w zamkowych lochach czeka na sąd, lecz jak go sądzić, skoro jego przewin nikt nie pamięta. Zostały skazane na zagładę wraz wymazaniem wojny ze zbiorowej świadomości mieszkańców Majipooru. Jakby tego było mało, Dantirya Sambail ucieka. Nie ma wątpliwości, że będzie się starał dotrzeć na rodzinny Zimroel, a jeśli tam dotrze, bez wątpienia spróbuje uczynić z tego kontynentu prywatne królestwo, rozbijając wspaniała jedność świata. I to mu się, bez wątpienia, uda. Lord Prestimion wraz z grupą przyjaciół rusza na poszukiwania.
I właśnie te poszukiwania są treścią Lorda Prestimiona. Bo bohaterem drugiej części trylogii Prestimiona jest sama planeta, chora jak jej władca, z którym jest jednością. Zdumiewająca wyobraźnia Silverberga powołuje do życia świat niezwykłej piękności, niezwykłego bogactwa fauny i flory, niezwykłego bogactwa szczegółów. Ale świat chory, tak jak chory jest jego władca. Nigdzie bowiem w literaturze fantasy tak dobitnie i tak pięknie nie przedstawiono mistycznej jedności króla i jego królestwa, może z wyjątkiem Excalibura Johna Boormana.
Usiłując uleczyć planetę Prestimion musi jednocześnie uleczyć samego siebie. Najpierw uleczyć samego siebie, pozbyć się wątpliwości i wyrzutów sumienia z powodu wywołanej wojny, posiąść umiejętność życia z konsekwencjami podjętych, nieodwracalnych decyzji oraz, last but not least, zapomnieć o osobistych stratach i o śmierci ukochanej, która zginęła na polu bitwy. I Prestimion okaże się wystarczając silny, by dźwignąć tak pięknie i tak dobitnie ukazany przez Silverberga ciężar władzy.
Nie oznacza to jeszcze całkowitego uleczenia świata. Bo uzurpacja Korsibara nastąpiła przecież i taka uzurpacja może się powtórzyć. System władzy na sielskim Majpoorze gwałtownie domaga się reformy.

Piąty tom jednego z najsłynniejszych cykli fantasy/science fiction. Majipoor to olbrzymia planeta, zamieszkana przez wiele ras napływowych, wśród których ludzie są rasą dominującą. Na Majipoor żyją też tubylcy, dziwna i wyobcowana rasa zmiennokształtnych, których wszyscy się boją. Z racji braku surowców cywilizacja na planecie jest raczej słabo rozwinięta, ale nie brak i zaawansowanych technologii.

OCENA

Piąta część wielkiego cyklu Silverberga nie zaskakuje. To nadal historia o dorastaniu do władzy i konsekwencjach z nią związanych. Autor po raz kolejny wraca do swojego misternie skonstruowanego świata i plecie swoją opowieść, która niestety z tomu na tom jakościowo staje się coraz gorsza.  To oczywiście nadal ciekawa lektura, pełna świetnych pomysłów i przede wszystkim niesamowitego świata wykreowanego, jednak fabularnie niewiele się dzieje, postacie są powtarzalne i wydaje się, że napisane bez pomysłu. Krytycy zgodnie twierdzą, że najlepsza część kronik to ta pierwsza. My zgadzamy się z tym, całkowicie. Kolejne, mimo, że nadal ciekawe, bardzo odstają od wielkiego otwarcia sześcio-księgu.

NOTKA

Prawdziwy „Rękopis znaleziony w Saragossie”! Ostatnia autentyczna i kompletna wersja arcydzieła — w nowym tłumaczeniu.

Całe pokolenia polskich czytelników (z Wojciechem Jerzym Hasem, autorem kultowej ekranizacji, włącznie) znają „Rękopis…” w przekładzie Edmunda Chojeckiego z 1847 roku. Szkopuł jednak w tym, że – jak się okazuje – wersja Chojeckiego została przezeń spreparowana: jest kompilacją dwóch wariantów powieści, do których tłumacz dopisał własne fragmenty tam, gdzie połączenie obu wersji było niepełne lub absurdalne.

François Rosset i Dominique Triaire, francuscy badacze literatury i biografowie Potockiego, zidentyfikowali i przeanalizowali wszystkie dostępne manuskrypty i druki dotyczące „Rękopisu znalezionego w Saragossie”. Dzięki temu czytelnicy po raz pierwszy mają okazję poznać kultową powieść w takiej formie, w jakiej pozostawił ją po sobie autor, i w nowym znakomitym przekładzie Anny Wasilewskiej.

OCENA

Jedno z największych dokonań literackich autorstwa polskiego pisarza (choć w tym miejscu pojęcie polskiego pisarza wydaje się co najmniej trochę przesadzone). Wizjonerska, epicka, niestandardowa to tylko niektóre z określeń, jakie stosuje się do opisania tej powieści. Trzeba by okazji zaznaczyć, że prezentowana wersja pochodzi z 1810 roku i uznana została za ostateczną. Nie da się ukryć, że powieść polskiego szlachcica to dzieło wiekopomne i dla literatury bardzo ważne. Co najważniejsze powieść nie zestarzała się prawie wcale (oczywiście poza formą i słownictwem), to nadal wizjonerska, pełna niesamowitości literatura upakowana w porządnych rozmiarów księdze.

NOTKA

Dwanaście lat minęło, odkąd nie nazywano mnie już „Perełką”, a znajdowałam się akurat na stacji metra Châtelet w godzinie szczytu. Byłam w tłumie pokonującym na ruchomym chodniku korytarz bez końca. Jakaś kobieta miała na sobie żółty płaszcz. Moją uwagę zwrócił właśnie jego kolor, kobietę na ruchomym chodniku widziałam z tyłu. Potem szła długim tunelem, w którym widniały napisy „Kierunek Château-de-Vincennes”. Staliśmy następnie sztywno w zbitej ciżbie na schodach, czekając, aż bramka na peron się otworzy. Znalazła się obok mnie. Wtedy zobaczyłam jej twarz. Podobieństwo do mojej matki było tak uderzające, że pomyślałam, iż to ona…
(fragment książki)
Tak się zaczyna historia poszukiwania tożsamości, korzeni, równowagi w świecie narratorki składanym z fragmentów wspomnień na poły rzeczywistych, na poły onirycznych. Element po elemencie czytelnik ów świat poznaje, odkrywa jego cząstki, które stopniowo pozwalają sobie uświadomić, jak nieznośnie tytułowa bohaterka czuje się w swym bycie. Misternie skonstruowana opowieść noblisty, poetycka i wieloznaczna.

OCENA

Krótka powieść zdobywcy najważniejszej nagrody literackiej naszego świata – Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, nie zaskakuje, choć trzeba docenić talent autora do snucia opowieści jako takiej. Jego forma jest bardzo oszczędna, co nie przeszkadza francuskiemu pisarzowi zawrzeć w swojej prozie olbrzymiej dawki emocji. Perełka opowiada o kobiecie zamkniętej w traumach dzieciństwa pod okiem neurotycznej i niespełnionej zawodowo matki. Dorosła już dziewczyna niepotrafiąca sobie radzić z własnym życiem, desperacko poszukująca bliskości, stara się rozliczyć ze swoja przeszłością. Ze skrawków wspomnień stara się ułożyć obraz utraconego bezpowrotnie dzieciństwa, którego konsekwencje dotykaj.ą ja po dziś dzień. To książka o poszukiwaniu utraconego, smutna, ale i pełna nadziei, że w tym świecie, który sprawia, że człowiek staje si e coraz bardziej samotny, znajdziemy szczęście i zrozumienie.

NOTKA:

Dalszy ciąg przygód Randa al’Thora i jego przyjaciół, które zostały zapoczątkowane tomem Oko Świata. Tym razem bohaterowie wyruszają na Wielkie Polowanie, by zdobyć upragniony Róg Valere, a wraz z nim sławę i władzę nad światem. Szlak wyprawy Randa al’Thora wiedzie przez nieznane miasta i krainy, krzyżujące się i rozchodzące drogi, gdzie czekają go potyczki ze Sprzymierzeńcami Ciemności i trollokami. Walka o Róg toczy się w aurze magii, reliktów innych Wieków, eksperymentów z jedyną Mocą, ale również w atmosferze przyjaźni i miłości.

OCENA:

Druga część Koła czasu udowadnia, że kontynuacja, może być równie udana jak oryginał. Świat wykreowany przez autora to olbrzymi żyjący swoim życiem twór, wypełniony pełnokrwistymi postaciami. Często narzeka się na rozciągłość tego cyklu, jednak moim zdaniem to ogromna jego zaleta. Oczywiście Jordan nie opędził się od dłużyzn i niepotrzebnych wątków, jednak wymagał tego ogrom świata przedstawionego. Nie brak tu ciekawych pomysłów i rozwiązań, oczywiście malkontenci dalej będą twierdzić, że nie ma w tym dziele czegoś oryginalnego.  Nie przeszkadza to jednak czerpać wielkiej radości z lektury.

OCENA

Dwujęzyczne wydanie prozatorskiego dzieła Eichendorffa pokazuje nam inne oblicze wielkiego poety. Oblicze literata ukształtowanego i przez to nawiązującego bez kompromisów do XIX- wiecznych nurtów prozatorskich. Dzięki podaniu opowieści w dwóch językach, możemy wychwycić subtelne różnice i przy okazji interpretować utwór na swój sposób. Ważne wydanie, przypominające inną formę działalności śląskiego poety.

Copyright ©http://empiresilesia.pl

Rulez260

• E-mail
|
• Więcej postów(462)