Kulturoznastwo i nauka Mity i legendy

Mity i Legendy #8: Grendel

Stories_of_beowulf_grendel

Postać potwora Grendela nierozerwalnie związana jest z bogactwem nordyckiej kultury, zaś jego antagonisty – Beowulfa z jej wzlotem i późniejszym upadkiem.

KTO?:

Grendel – mityczny przeciwnik Beowulfa. Etymologia nazwy własnej do dzisiaj pozostaje zagadka. Jedni wywodzą imię potwora od zgrzytający zębami, inni od grand , oznaczającego piasek lub dno morskie. Jeszcze inne teorie głoszą, że słowo to wywodzi się od grind w znaczeniu szlifierza ludzkich kości.

GDZIE?:

Epos w którym pojawia się mityczny stwór opisuje pradzieje Skandynawii – Danii i Szwecji w okolicach VI wieku naszej ery.

SKĄD?:

Postać Grendela pojawia się w anglosaskim poemacie heroicznym Beowulf. Ten składający się z 3182  wersów utwór nie ma oryginalnego tytułu, a nazwa została przyjęta umownie przez XIX-wiecznych badaczy. Oryginał znajduje się w Bibliotece Brytyjskiej. Manuskrypt znajduje się w kodeksie Cotton Vittelius A XV w.  zawierającym utwory w języku staroangielskim (Beowulf umieszczony jest w jednym  – Nowell codex – z dwóch zbiorów opowieści.  

Utwór powstał najprawdopodobniej na terenach dawnych księstw angielskich – Mercji lub Northumbrii. Obecnie zachowany manuskrypt został spisany rękami dwóch mnichów.

Samo imię Beowulf oznacza pszczeli wilk (w odniesieniu do niedźwiedzia), wilk wojny lub jęczmień.

TRADYCJA?:

Beowulf był młodym wojownikiem z ludu Geatów, który wraz ze swoją drużyną przybył na wspaniały dwór Heorot króla Hrothgara – króla Danów. Krainę te nawiedza straszliwa bestia – potwór Grendel. Beowulf stacza z nim pojedynek na dworze króla Hrothgara i dzięki nadludzkiej sile odrywa mu ramię. Zraniony Grendel ucieka na pobliskie bagna, gdzie dokonuje żywota. Król Hrothgar wystawia na cześć bohatera wielką ucztę, w trakcie której, żądna zemsty matka Grendela atakuje zebranych. Beowulf wyprawia się za nią na łowy do podmorskiej jaskini zaczarowanego jeziora i tam pokonuje matkę Grendela. Druga część poematu przesuwa akcję o pięćdziesiąt lat do przodu, w moment, kiedy stary król Beowulf, rządzący swoją rodzinną krainą od wielu lat, musi stawić czoła przypadkowo obudzonemu smokowi. Król pokonuje gada, jednak sam otrzymuje śmiertelne rany. Utwór kończy się pogrzebem króla i lamentami nad przyszłością Geatów.     

Historia Beowulfa silnie związana jest ze skandynawskimi podaniami i sagami. Jedno z wydarzeń pojawiających się w opowieści o Beowulfie można także na pewno zaliczyć do wydarzeń historycznych. Chodzi o wyprawę króla Geatów do Fryzji (wspomina o niej  Grzegorz z Tours w swojej Historia Francorum). Także król Danów Hrothgar jest postacią historyczną.

IMPLIKACJE:

  • John Gardner Grendelhistoria opowiedziana w książce odnosi się do historii o Beowulfie i Grendelu. To co ja wyróżnia to ukazanie całej historii oczami potwora, co stało się przyczynkiem do rozważań o ludzkiej nietolerancji i okrucieństwie 
  • Jarosław Grzędowicz Pan Lodowego Ogrodu (czterotomowa powieść fantastyczna) – autor opisuje potwora w ten sposób: Stwór (…) z szarą, lśniącą skórą pokrytą zielonkawymi plamami, jak gnijące mięso, (…) szczerzył rzędy podobnych do kościanych igieł zębów i stroszył grzebień rzadkich kolców, podobnych do kolców jeżozwierza”.
  • Caitlín R. Kiernan – Beowulf
  • James Rollins – Lodowa pułapka – imię Grendela przyjęły w tej powieści przetrwale w lodzie prehistoryczne stworzenia.
  • suita Grendel  neo progresywnej rockowej grupy Marillion z 1982 roku – muzycy tej 20-minutowego utworu inspirowali się powieścią Gardnera.
  • zespół Grendel – holenderski band powstał w 1997 roku. Grał EBM oraz industrial.
  • W grach komputerowych Grendel pojawia się jako nazwa miejscowości (The Elder Scrolls V: Skyrim), karabinu szturmowego (Crysis częśc 2 i 3) czy nazwa odłamu rasy Zergów (StarCraft). W grze The Wolf Among Us jedna z postaci o imieniu Gren, jest okazem Grendela-albinosa.
  • W kinematografii – Beowulf − pogromca ciemności – film Grahama Bakera, Beowulf. Droga do sprawiedliwości – film kanadyjsko-brytyjsko-islandzka w reżyserii Sturli Gunnarssona. Beowulf w reżyserii Roberta Zemeckisa, a także film Beowulf: Prince of the Geats.
  • Wiele nawiązań do legendy o Beowulfie występuje w Trzynastym Wojowniku – filmie w reżyserii Johna McTiernana na podstawie powieści Michaela Crichtona.
Podobny obraz
Artystyczne przedstawienie walki Beowulfa z Grendelem.

Grendel – ilustracja z 1908 roku autorstwa J. R. Skeltona.

Copyright ©http://empiresilesia.pl

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back To Top