Ciekawe #5 – Mikronacje część 2

Micronacje to idea która cieszy się na świecie coraz większym powodzeniem. Zapraszamy więc na drugą cześć przewodnika, po małych i ekscentrycznych objawach ludzkiej fantazji. Kontynuujemy historię istnienia mikropaństw oraz wspominamy o ich legitymacji oraz roli w popkulturze.

W Australii i Oceanii od lat 70. XX wieku idea mikropaństw cieszyła się rosnącą popularnością, mimo że w myśl australijskiego prawa nie mają one osobowości prawnej. Pierwszym mikropaństwem w krainie kangurów było Hutt River założone w 1970 roku.To mikropaństwo założył farmer Leonard Casley wraz ze swoja rodzina, nie godząc się na odgórnie ustalane przez rząd australijski kwoty produkcji pszenicy. Jego spór z władzami kraju trwał latami, a Sąd Najwyższy Australii Zachodniej nakazał Casleyowi zapłacić 2 700 000 dolarów niezapłaconego podatku, jego synowi Arthurowi Casleyowi kolejne 242 000 dolarów australijskich. Leonard zmarł w 2019 roku, a Hutt River rozwiązał się w następnym roku. Innymi australijskimi mikropaństwami były między innymi:

Prowincja Bumbungi (założone w 1975 roku przez Aleca Brackstone’a – fana monarchii brytyjskiej, jako objaw sprzeciwu wobec prób zmiany australijskiego systemu monarchii konstytucyjnej na system republikański, a więc całkowite odcięcie się od powiązań z Koroną Brytyjską).
Niezależny Stan Rainbow Creek (założył je w 1979 roku Thomas Barnes jako protest przeciwko rządowi australijskiemu, po tym jak jego własność została zalana).
Suwerenny Stan Aeterna Lucina (w 1978 roku założył je niemiecki imigrant Paul Neuman, oskarżony pod konieclat 80. XX wieku o defraudacje związane ze sprzedażą gruntów).
Wielkie Księstwo Avram (zostało założone na Tasmanii na początku lat 80. XX wieku przez polityka Johna Charltona Rudge’a, który prawnie zmienił nazwisko na John the Duke of Avram).
Imperium Atlantium (powstało w 1981 roku w Sydney jako nieterytorialny rząd światowy oparty na ideałach sekularyzmu, postępu i liberalizmu) .
Whangamomona
Księstwo Marlborough.

Australijskie mikropaństwa były z reguły objawem sprzeciwu wobec zastałemu porządkowi, a zarazem haustem wolności wobec systemowi, który był nieraz krzywdzący. Warto tutaj zaznaczyć, że konstytucje krajów to w zasadzie zbiory praw, które chronią nie państwo, a obywateli przed tym państwem.

638px-10Flandri — Banknot 10 flandrów (Tien Flandri) wydawany przez Wielkiego Diuka oraz Narodowy Bank Flandrensis.

Idea mikropaństw i mikronacji z natury sprzeciwiająca się centralizacji i politycznemu establishmentowi zyskała uznanie wśród kręgów osób niezależnych. Dodatkowym czynnikiem, oprócz zainteresowania mediów, była popularyzacja i rozwój internetu, który stał się doskonałą platformą rozpowszechniającą i reklamującą ideę. Już pod koniec lat 70. czternastoletni Robert Madison stworzył królestwo Talossy, które było właśnie wynikiem rozprzestrzeniania się idei mikronacji.

Mikronacje a państwowość.

Podstawowymi warunkami istnienia państwa według traktatu z Montevideo (w czasie VII konferencji międzynarodowej państw amerykańskich w 1933 roku ustalono podstawowe kryteria państwowości):

“Państwo jako podmiot prawa międzynarodowego powinno mieć następujące elementy:

stałą ludność,
suwerenną władzę,
określone terytorium (wielkość państwa nie wpływa na jego podmiotowość) oddzielone od innych granicą,
zdolność wchodzenia w stosunki międzynarodowe“.

800px-Eismark — Banknot o nominale 20 lodowych marek – waluta Arktyki Zachodniej (Westarctica).

Zasady powyżej wymienione są stałą jednak istnieje wiele zmiennych, które deprymują istnienie państwa, imperium, organizacji międzynarodowej, organizacji politycznej i innych możliwych do zidentyfikowania, manipulujących zasobami struktur organizacyjnych.

Przyjmijmy że suwerenna władza określimy jako ustrój polityczny – czyli możliwy do zidentyfikowania podmiot polityczny, to jest grupę ludzi o zbiorowej tożsamości, którzy są zorganizowani w pewnej formie zinstytucjonalizowanych stosunków społecznych i mają zdolność do mobilizowania zasobów. W tym wypadku ustrojem politycznym może być oprócz państwa każda inna grupa ludzi zorganizowana w celu zarządzania: rząd, ale i korporacja – jest ona w stanie gromadzić zasoby, posiada strukturę zarządzania, prawa i wyłączną jurysdykcję nad wewnętrznym podejmowaniem decyzji.

Co ciekawe państwa tak naprawdę nie muszą kontrolować żadnych obszarów geograficznych, ponieważ nie wszystkie podmioty polityczne i rządy kontrolowały zasoby jednego stałego obszaru geograficznego. Historyczne imperia stepowe wywodzące się ze stepów euroazjatyckich są najbardziej znanym przykładem państw niesuwerennych. Z reguły nie posiadały one stałego, określonego terytorium.

Więcej w kolejnej z części cyklu

800px-Seborga_Coin_-_Prince — Moneta 10c z podobizną księcia Seborga, wydana w 1996 roku.

Pierwowzory historyczne mikronacji:

Islands of Refreshment – pierwsza prawdziwa mikronacja w nowożytnej historii ludzkości. Pierwszymi stałymi mieszkańcami archipelagu Tristan da Cunha (207 km², w tym: Tristan da Cunha – 98 km²) byli Jonathan Lambert (marynarz i obywatel miasta Salem) wraz z zatrudnionym przez niego Thomasem Currie lub Tomasso Corri oraz trzecim mężczyzną o nazwisku Williams. Trójka ta została pozostawiona na brzegu wyspy przez bostoński statek wielorybniczy Baltic. Wkrótce do rezydującej trójki dołączył czwarty Amerykanin Andrew Millet. Lambert ogłosił się władcą i jedynym właścicielem archipelagu osadzając swoje prawo i żądanie na racjonalnej i słusznej podstawie całkowitej własności. Własności towarzyszyło przemianowanie nazw własnych. Pięć miesięcy po przybyciu, Lambert, Williams i Millet utonęli podczas połowów 17 maja 1812 roku. Do Currie dołączyło jednak dwóch innych mężczyzn i cała trójka zajęła się uprawą warzyw, pszenicy i owsa oraz hodowlą świń.
Królestwo Araukanii i Patagonii to dość nietypowy przykład – Obszary na południe od rzeki Biobío (Ameryka Południowa) – zgodnie z traktatem zawartym w Quillin (06. 01. 1641 rok) między Królestwem Hiszpanii a zamieszkującym je ludem Mapuczów – nie podlegały kolonialnej władzy Hiszpanii. Tereny te zostały więc uznane za ziemię niczyją (Mapuczów nie traktowano jako naród posiadający państwo) , więc od połowu XIX wieku Argentyna i Chile zaczęły kolonizować te obszary. Aby ochronić swoje ziemie przed zakusami sąsiadów Futa Kallog zgromadzenie wodzów plemion z ludu Mapuczów, ogłosiła mieszkające w Araukanii francuskiego prawnika Orelie-Antoine de Tounens (1825-1878; warto zapoznać się z książką Jeana Raspaila: Ja, Antoni de Tounens, król Patagonii. Wydawnictwo: Dębogóra, 2009), królem Araukanii i Patagonii. (więcej o królestwie Araukanii i Patagonii w jednym z następnych wpisów).
Niezależny Stan Scott – w hrabstwie Scott w amerykańskim stanie Tennessee w przededniu amerykańskiej wojny secesyjnej w 1861 roku ruchy unionistyczne ogłosiły obszar hrabstwa wolnym i niezależnym stanem. Sam stan Tennessee (poza wschodnią częścią) był sprzymierzony z Konfederacją. Stan Scott stał się enklawą Unii na terytorium Konfederacji, nawet pomimo tego,. że edykt nigdy nie został oficjalnie uznany – stan ten utrzymywał się aż do 1986 roku, kiedy hrabstwo oficjalnie wycofało swój akt secesji to
Republika Parva Domus Magna Quies (łac. mały dom, wielki odpoczynek) – jest samozwańcza republika znajdująca się w Montevideo, która powstała w 1878 roku. Według jej konstytucji jednocześnie może do niej należeć maksymalnie 250 obywateli i to wyłącznie mężczyzn. Rząd jest kierowany przez prezydenta wraz z gabinetem ministrów. Na jego terytorium znajduje się neoklasycystyczna rezydencja zbudowana w 1919 roku, znana jako pałac prezydencki. Nieruchomość otoczona jest ogrodami i posągami.
Królestwo Elleore – była to niewielka mikronacja, która ulokowała się na wyspie Elleore (15 km²), położonej w fiordzie Roskilde, na duńskiej wyspie Zelandia. Obecnie wyspa pozostaje niezamieszkaną. Podczas niemieckiej okupacji Danii, wyspa została zakupiona przez grupę kopenhaskich nauczycieli w 1944 roku do użytku jako obóz letni. Ogłosili oni wtedy z przymrużeniem oka niepodległość wyspy jako królestwa, parodiując przy tym system rządów w Danii. Nauczyciele twierdzą, że pochodzenie królestwa można prześledzić do “klasztornego społeczeństwa irlandzkich mnichów, którzy przybyli w połowie X wieku”[1][5]. Jedynie podczas tygodnia zwanego Elleuge, przybywają na nią obywatele państwa. Powstaje wtedy miasteczko namiotowe – Maglelille, które staje się stolicą.

Republika Saugeais (La République du Saugeais) położona jest we wschodniej Francji, obejmuje 11 gmin, a jej stolicą jest Montbenoît. W 1947 roku prefekt departamentu Doubs przybył do Montbenoît, aby wziąć udział w oficjalnym wydarzeniu państwowym. Prefekt zjadł lunch w Hôtel de l’Abbaye w tej miejscowości, którego właścicielem był Georges Pourchet. Dla żartu Pourchet zadał prefektowi pytanie: “Czy masz pozwolenie na wjazd do Republiki Saugeais?”. Prefekt poprosił o szczegóły dotyczące tajemniczej republiki, które Pourchet wymyślił na miejscu. W odpowiedzi prefekt mianował Pourcheta prezydentem Wolnej Republiki Saugeais. Pieśń napisana w Langue Saugette, dialekcie francusko-proweneckim, przez Josepha Botillona w 1910 roku została przyjęta jako hymn narodowy republiki. W 1997 roku do obiegu trafił banknot, a w 1987 roku Poczta Francuska wydała znaczek pocztowy upamiętniający republikę.
Przez pewien czas istniała także Republika Baldonii (1949-1973) oraz Sułtanat M’Simbati (1959-1964).