100 klasyków na 100 wieczorów #23: Gustav Mahler-Symfonia 5 w cis moll

Adiagietto z 5 symfonii Mahlera zdobyło znacznie większą popularność niż sam utwór główny. To muzyczna, pełna pasji opowieść o miłości jaką kompozytor darzył swoja ukochaną.

AUTOR: Gustav Mahler

Urodził się 7 lipca 1860 w Kalište koło Humpolca w ówczesnym Cesarstwie Austriackim. Pochodził z niemieckojęzycznej rodziny żydowskiej i urodził się jako jedno z dwanaściorga dzieci Marii i Bernharda, drobnego handlarza i karczmarza. Już w wieku 6 lat zaczął pobierać pierwsze lekcje gry na fortepianie, a w wieku 15 lat zapisał się do wiedeńskiego konserwatorium. Wtedy tez zaczął komponować pierwsze, proste utwory. Po maturze zapisał się na uniwersytet wiedeński, a od 1880 roku rozpoczął pracę jako dyrygent. Pracował w wielu uznanych operach i filharmoniach. W 1897 roku przyjął chrzest, choć do końca życia określał sam siebie jako agnostyka. Od tego czasu zaczął także kierować opera wiedeńską. Dwa lata później umarł jego ojciec oraz matka, a na barki Gustava spadła odpowiedzialność za pozostałe rodzeństwo. W 1902 roku ożenił sie z miłością swojego życia, młodsza o 19 lat Almą Schindler (która w póxniejszych czasach wdała sie w romans z młodszym mężczyzna z która miał dwie córki. W 1907 roku zakończył współprace z opera we Wiedniu i przyjął posadę w Metropolitan Opera. Do końca życia podróżował miedzy Europa a Ameryka. Zmarł w wiedeńskiej klinice w wieku 50 lat.

UTWÓR: Adagietto z 5 Symfonia w cis moll

Na utwór składa się pięć części:

I Trauermarsch (Marsz Żałobny) (cis-moll)
II Stürmisch bewegt, mit größter Vehemenz (Burzliwie, z największą pasją) (a-moll)
III Scherzo (D-dur)
IV Adagietto (F-dur)
V Rondo-Finale (D-dur)

5 Symfonia to najbardziej znane dzieło Mahlera. Autor stworzył je w latach 1901-1902 w swojej posiadłości nad jeziorem Wörthersee w austriackiej Karyntii. Czas powstania utworu był czasem przejściowym w życiu artysty. Jako dyrektor Wiedeńskiej Opery Państwowej oraz naczelny dyrygent Wiener Philharmoniker stał się zamożnym człowiekiem, którego utwory cieszyły się coraz większym uznaniem i poważaniem. Wtedy też poznał swoją późniejszą żonę Almę Schindler. Od lutego zaczęły się także poważne problemy zdrowotne trapiące Mahlera.

Prawykonanie miało miejsce 18 października 1904 w kolonii, a batuta operował sam Mahler.

Najbardziej znana częścią dzieła Mahlera pozostaje Adagietto. Jest ona muzycznym wyznaniem miłości Mahlera do Almy Schindler.