100 klasyków na 100 wieczorów #10: The Lark Ascending

W dziesiątym przeglądzie przedstawiamy utwór autora wciąż mało znanego poza Wyspami Brytyjskimi kompozytora Ralpha Vaughana Williamsa.

Autor: Ralph Vaughan Williams (1872-1958)

Williams urodził się w Down Ampney w południowo-zachodniej Anglii, w rodzinie należącej do wyższej klasy średniej (spokrewnionych z Darwinami). Od najmłodszych uczył się grać na fortepianie, którego szczerze nienawidził i na skrzypcach. Następnie studiował muzykę na Royal College of Music oraz Trinity College w Cambridge, gdzie poznał wielu przyszłych uznanych kompozytorów. Pobierał nauki także w Paryżu i Berlinie, m.in u Ravela. Swoją kompozytorską karierę rozpoczął w 1902 roku publikując pieśń Linden Lea. Następnie zaczął podróżować po Anglii i zbierać ludowe motywy, pieśni i melodie. Został współzałożycielem Folk-Song Society. Jeszcze przed wojną odniósł kilka sukcesów kompozytorskich (symfonia morza, symfonia londyńska, Fantazja na temat Tallisa). Po pierwszej wojnie światowej, w której brał udział, jego twórczość nacechowała się przebytymi doświadczeniami. Wkrótce zaczął wykładać muzykę i prowadzić Bach Choir, w 1935 roku odznaczono go Orderem Zasługi. Komponował do końca życiu, a wiele jego utworów z późniejszego okresu odniosło zaskakujące sukcesy (5 i 6 Symfonia). Pisał symfonie, opery, a wielki Joseph-Maurice Ravel skomplementował go tymi słowy: to jedyny z moich uczniów, który nie pisze mojej muzyki.

OKRES: trudny do scharakteryzowania, stylistycznie jego muzyce najbliżej do neoromatyzmu.

Utwór: The Lark Ascending – „Wznoszący się skowronek” (1914)

Utwór romansowy na skrzypce i orkiestrę. Tak utwór jak i cała właściwie twórczość kompozytora są mało znane poza Anglią. Williamsa zainspirował do napisania tegoż utworu poemat George Mereditha. Początkowo utwór napisano na skrzypce i fortepian, a jego prapremiera miała miejsce dopiero w 1920 roku, kilka miesięcy później autor dopisał partie orkiestrowe, a tak skomponowany utwór miał premierę w następnym roku. Williams robiąc notatki do utworu, patrząc na odpływające do kontynentalnej Europy statki z żołnierzami, został zaobserwowany przez młodego chłopca, który zadenuncjował go na policję jako szpiega. Utwór doczekał się wielu aranżacji i wybierany jest do zestawień największych i najważniejszych utworów w dziejach. Pisano o utworze, że pokazuje spokojne lekceważenie mód dzisiejszych i wczorajszych, że jest marzeniem dla siebie.

Bibliografia: