Literatura Przegląd

Przegląd literatury 1/2024 (81)

Empiresilesia

W tym przeglądzie jednak z najlepszych powieści XX wieku miesza się z gęstą, komiksową opowieścią o rebelii i dyktaturze, wstrząsającą historią narkomanii, naukowym podejściem do sci-fi oraz dziejami wypraw geograficznych.

TYTUŁ

Podróż do kresu nocy

153382-352x500

 


AUTORLouis-Ferdinand Céline
TŁUMACZENIEOskar Hedemann
WYDAWNICTWOCzuły barbarzyńca
DATA i MIEJSCE WYDANIA2013
SERIABiblioteka
TYTUŁ ORYGINAŁUVoyage au bout de la nuit

OPIS

NOTKA

Najbardziej znana powieść jednego z najbardziej kontrowersyjnych francuskich pisarzy to powieść notorycznie umieszczana w rankingach najlepszych książek XX wieku. I ciężko jest doszukać się w tym przesady. Céline w cyniczny i szyderczy, wręcz nihilistyczny sposób opisuje życie człowieka na tle wielkiej historii, w porównaniu do której, losy pojedynczego człowieka są jakby ziarenkiem piasku na plaży. Od bezsensu i okrucieństwa I wojny światowej, przez pragmatyzm kolonialnej Afryki, ułudę powojennych Stanów Zjednoczonych, po biedę i dziwaczność francuskich przedmieść. To jednak także książka o wielu wymiarach. W samym jej środku stoi człowiek pełen sprzeczności, trochę nieudacznik, trochę pragmatyk, a trochę marzyciel. Pogodzony z losem, a jednak marzący o lepszym życiu. Na wskroś samotny, nie potrafiący zrozumieć otaczającego go świata. W powieści Francuza spotykamy cały szereg indywiduów, osób złych, przebiegłych, nikczemnych – Gdy nienawiść ludzka nie grozi żadnym ryzykiem, ich głupota szybko da się przekonać. Motywy same przychodzą – diagnoza cywilizacji jest w przypadku Céline’a bardzo dosadna. 

Céline nie ocenia, nie moralizuje, po prostu punktuje noc w naszych duszach. Jego dzieło nie ma morału, tak samo jak życie każdego z nas. Jesteś, a potem po prostu cie nie ma. Dla niego nie ma posagów, są tylko hipokryzja, złudzenia i zakłamanie, które rządzą ludzką podłością.  

Podróż do kresu nocy to nie jest powieść łatwa i dla wszystkich. Ciężko przyzwyczaić się do stylu autora, który sam w sobie był niezwykle innowacyjny i inspirujący dla kolejnego pokolenia pisarzy (echa Céline’a można odkryć i u Jacka Kerouaca i u Charlesa Bukowskiego). Jak sam twierdził z językiem jest tak jak z całą resztą: umiera przez cały czas. Céline użył języka potocznego, przez co jego powieść jest chaotyczna, pełna długich dygresji, kolokwializmów wyrosłych z języka argo

Jest taka chwila, kiedy człowiek jest zupełnie sam, gdy doszedł do kresu wszystkiego, co mogło go spotkać. To jest kres świata. Nawet samo strapienie, wasze strapienie, nie daje wam żadnej odpowiedzi i trzeba się wówczas cofnąć, do ludzi, byle jakich. W takich momentach człowiek nie jest wybredny, gdyż nawet żeby płakać, trzeba zawrócić tam, gdzie wszystko się na nowo zaczyna, trzeba powrócić z ludźmi.


TYTUŁ

Niewidzialna Republika. Tomy 1-3

844967-352x500

 


AUTORCorinna Bechko, Jordan Boyd
Gabriel Hardman
TŁUMACZENIEMałgorzata Stefaniuk
WYDAWNICTWOAmber
DATA i MIEJSCE WYDANIA2020
SERIA 
TYTUŁ ORYGINAŁUInvisible Republic

OPIS

NOTKA

Seria Niewidzialna Republika składa się obecnie z trzech tomów, które składają się na opowieść o dyktaturze i rewolucjonistach. Właściwie wydaje się, że sztafaż sci-fi służy jedynie nadaniu tej opowieści jakiejś tam dozy orientalizmu. Mamy więc odległy, wyzyskiwany układ gdzieś w kosmosie i historie rewolucji okraszona brudną, surową kreską.Autorzy prowadza dwutorową narrację rozpiętą na dwóch płaszczyznach czasowych. Z jednej strony poznajemy losy dziennikarza Crogera Babba, któremu w ręce wpada dziennik Mai Reveron, kuzynki Arthura McBride’a, dyktatora, który kiedyś rządził księżycem. Z drugiej strony poznajemy właśnie losy Mai. Ten jak na razie trzyczęściowy komiks nie odznacza się niczym niezwykłym, ot kolejna wersja historii znanej i lubianej. Można, ale na pewno nie trzeba.


TYTUŁ

My, dzieci z dworca ZOO


 


AUTORChristiane Felscherinow, Kai Hermann,
Horst Rieck
TŁUMACZENIERyszard Turczyn
WYDAWNICTWOISKRY
DATA i MIEJSCE WYDANIA2009, Warszawa
SERIA
TYTUŁ ORYGINAŁUWir Kinder Vom Bahnhof Zoo

OPIS

NOTKA

Przerażająca wizja młodocianej narkomanki z Berlina, spisana z zapisu magnetofonowego zarejestrowanego podczas rozmów z nią w czasie sesji, które trwały w sumie około dwóch miesięcy. Autorami są dwaj reporterzy ogólno-niemieckiego i światopoglądowego czasopisma Stern. Christiane Vera Felscherinow w młodzieżowym slangu opowiada historię swojego życia, w którym naiwność miesza się z fałszywym, a czasami dojmującym poczuciem pustki. Jej opowieść dzieje się w latach 1975–1977 w Berlinie Zachodnim, w czasie prawdziwej epidemii narkomanii. Christiane rozpoczyna swoja przygodę z narkotykami w wieku 12 lat od haszyszu, aby wkrótce sięgnąć po heroinę. Po uzależnieniu jej życie stało się pasmem odlotów, prostytuowania się, odwyków, walki o „towar”, policyjnych nalotów i mieszkania w różnych melinach. Książka przerażająca.  

Byłam niesamowicie dobra, jeśli szło o problemy innych. Tylko z własnymi nie umiałam sobie poradzić.


TYTUŁ

Kultury wizualne science fiction


 


AUTORPaweł Frelik
TŁUMACZENIE
WYDAWNICTWOUniversitas
DATA i MIEJSCE WYDANIA2017, Kraków
SERIA
TYTUŁ ORYGINAŁU

OPIS

NOTKA

Paweł Frelik to jeden z prekursorów polskich badań naukowych nad szeroko pojętą fantastyką. W Kulturach wizualnych science fiction skupił się na opisie trzech zjawisk nie stanowiących głównego nurtu tego gatunku kultury. Mamy więc gry wideo, filmy krótkometrażowe oraz grafikę komputerową. Tezy Frelika mogą być w jakiś sposób interesujące dla laików, ale osoby „żyjące” w kulturze nie znajdą tam, poza zestawem przykładów, szczególnie jeśli chodzi o krótkie metraże, niewiele ciekawego. Książka ta, w dużej mierze już zdeaktualizowana, a mamy dopiero siedem lat po premierze, jest istotna jedynie z tego powodu, że na polskim podwórku rzadko zdarzają się prace krytyczne dotyczące fantastyki jako takiej. 


TYTUŁ

Szlaki w nieznane
Z dziejów odkryć geograficznych

AUTORErich Rackwitz
TŁUMACZENIETeresa i Leon Sikorscy
WYDAWNICTWOŁódzkie
DATA i MIEJSCE WYDANIAŁódź 1987
SERIAPodróże – Przygoda – Odkrycia
TYTUŁ ORYGINAŁUFremde Pfade – Unbekannte Meere

OPIS

NOTKA

Książka Rackwitza to hymn pochwalny dla bohaterów eksploracji kuli ziemskiej. Hymn typowy i zarazem słaby metodologicznie i faktograficznie. Nie można jednak odmówić autorowi prawdziwej fascynacji tej tematem oraz daru snucia opowieści. Bo właśnie tym jest ta książka – opowieścią o odkrywaniu, okupionym starszymi wyrzeczeniami. Jeśli komuś nie zależy na kontekstach, nie chce wnikać głębiej lub nie interesuje go ten temat na poziomie akademickim, znajdzie w tej książce wszystko czego potrzebuje, jeśli jednak jest przeciwnie niech sięgnie lepiej po Felipe Fernándeza-Armesto i jego Pionierzy. Powszechna historia eksploracji.

 

Back To Top