Podróże z żartem: Bratysława

Bratysława to stolica Słowacji. Miasto, które można rozpatrywać pod wieloma aspektami, jednak nie wszystkim się spodoba. Brak jej rozmachu Wiednia czy Pragi, nie jest także tak zadbane. To kameralne miasto, a do niemal wszystkich znaczących obiektów można bez problemu dojść pieszo. Bratysława określana jako „klejnot Dunaju” to miasto przeciwieństw, gdzie piękno miesza się z brzydotą, a zamierzchła przeszłość z nieraz kiczowata teraźniejszością. Jej mieszkańcy patrzą jednak w przyszłość, wszak to stolica jednego z najdynamiczniej rozwijającego się regionu w Europie.

Troszkę historii…

Bratysława powstała na obszarze, gdzie krzyżowały się dawne szlaki handlowe Europy. Szlak bursztynowy, który łączył Europe północną z południową i szlak dunajski, który łączył Europe zachodnią ze wschodnią oraz Bałkanami. W okresie Cesarstwa Rzymskiego znajdował się tutaj warowny obóz wojskowy – Gerulata, który należał do limes – systemu umocnień na granicy imperium, a wcześniej osady celtyckie i słowiańskie. W okresie panowania Państwa Wielkomorawskiego znajdował się tutaj gród obronny. W 907 roku po raz pierwszy pojawia się pisana wzmianka o istnieniu w tym miejscu grodu (Brezalauspurc; przy okazji opisu bitwy pomiędzy Węgrami a Bawarczykami), wokół którego dość szybko powstaje osada handlowa. Wkrótce wzniesiono nowy gród tym razem zbudowany z kamienia. Osada wraz z zamkiem szybko się rozrastały, a w 1291 roku otrzymały prawa miejskie od króla Andrzeja III, co zaowocowało uzyskaniem przez nią statusu wolnego miasta królewskiego. Bratysława wchodziła w skład Królestwa Węgier, była także miastem koronacyjnym królów tego kraju oraz wolnym miastem ustanowionym przez Zygmunta Luksemburczyka, dzięki czemu powoli i systematycznie rozrastała się, aż do czasu, gdy Buda, późniejszy Budapeszt, przejęła jej funkcje, co nastąpiło w XIX wieku. Największy rozkwit przeżyła w okresie rządów Marii Teresy, kiedy to stała sie centrum kulturowym monarchii Habsburgów. W XIX wieku i na początku XX Bratysława była zamieszkana głównie przez ludność niemiecko i węgierskojęzyczną. Od końca I wojny światowej stała się stolicą Słowacji w jej różnych formach: jako część Czechosłowacji, uzależnionej od III Rzeszy Pierwszej Republiki Słowackiej, Słowackiej republiki Socjalistycznej, Słowackiej Republiki Federalnej i ostatecznie Słowacji.  

Ciekawostki…

• Na przestrzeni wieków Bratysława nazywana była bardzo różnie, o to lista:

• Wratislaburgum, Pisonium,
• Braslavespurch, Brezalauspurc (pierwsza wzmianka o grodzie pochodzi z X wieku i znajduje się w Kronice salzburskiej).
• Breslava Civitas,
• Brezezburg,
• Breisburg, Breziburg, Brezzizburch, Preslawaspurch,
• Bresburg, Bresburch, Bossen,
• Bosonium,
• Poson, Posonium,
• Istropolis, Bosonium,
• Posonium,
• Presburg, Pressburg,
• Posony, Pozsony,
• Prešporok),
• Břetislav, Břetislava, Braťislava (nad Dunajom), Bratislav.

• Obecna nazwa „Bratysława” powstała w wyniku prac językoznawcy Liudowita Sztura oraz popierających go działaczy narodowych i naukowców i została oficjalnie ustanowiona dopiero w 1919 roku.
• Jarmark Bożonarodzeniowy czyli Vianočný trh w stolicy Słowacji należy do jednych z najciekawszych w Europie środkowowschodniej, a to za sprawę tego, że łączy tradycję wprowadzoną przez Habsburgów z lokalną specyfiką.
• W latach 1536-1783 Bratysława była stolicą Węgier. 
• Academie Istropolitana (Akademia w mieście nad Dunajem) – pierwszy uniwersytet na Słowacji (a ówcześnie na terytorium całych Węgier) został ufundowany w 1467 lub 1465 roku roku właśnie w Bratysławie. Warto zaznaczyć, że wspomniana nazwa jest nazwą potoczną. Oficjalnie uczelnia nazywa się Universitas Istropolitana.
• W mieście znajduje się pomnik Wolfganga von Kemplena, wynalazcy i twórcy słynnej maszyny zwanej „Mechanicznym turkiem”. Co prawda nie do końca była to maszyna, ale jej historie najlepiej poznać samemu.
• Miasto położone jest nad Dunajem w dolinie pomiędzy Małymi Karpatami a Hainburger Berge. Większa część Bratysławy leży na lewym brzegu rzeki, a stolica podzielona jest na 5 dzielnic.
• To jedyna stolica państwa w Europie, która bezpośrednio graniczy w dwoma państwami – w tym przypadku z Austrią i Węgrami.
• Jak zwiedzanie to i dobre jedzenie – bez czego nie można się obejść w Bratysławie? Bryndzowe halusky czyli niewielkie kluseczki z bryndzą i skwarkami, oravske korbaciky przypominające nasze oscypki, tylko w formie makaronu, no i zapożyczenia z kuchni węgierskiej, na czele z bograczem.
• Miasto słynie z licznych antykwariatów, jednak jeśli ktoś woli zakupy w centrach handlowych, może odwiedzić wielkie kompleksy takie jak Polus, Aupark czy Eurovea.
• Będąc w Bratysławie z pociechami śmiało można je zabrać do kilku atrakcji,jakby specjalnie dla nich przygotowanych, a w tym ZOO, dinopark, ogród botaniczny oraz międzynarodowy dom kultury i sztuki dziecięcej Bibiana.
• Najważniejsze wydarzenia kulturowe to Uroczystości Koronacyjne (czerwiec), Biennale ilustracji książkowej (wrzesień), międzynarodowy festiwal jazzowy BJD (listopad).
• W Bratysławie jest ponad 130 fontann, z których 33 to także ujęcia wody pitnej.

No to zwiedzamy…

Obowiązkowo zwiedzanie Bratysławy należy rozpocząć od Starego miasta czyli historycznego centrum wraz z przyległymi dzielnicami, w średniowieczu znajdującymi się poza murami miasta. Zaczynamy od HLAVNÉ NÁMESTIE czyli kameralnego rynku głównego na planie kwadratu. Dominującą budowlą na nim się znajdującą jest wielokrotnie przebudowywany Stary Ratusz, którego początków należy szukać w XIV wieku. Głównym stylem w jakim powstał budynek jest gotyk, choć liczne są naleciałości renesansowe, barokowe i neogotyckie, a on sam składa się z połączonych dawnych domów mieszczańskich – Jakubov dom i Pawerov dom. W późniejszym okresie dołączono jeszcze kilka innych budynków sąsiadujących z ratuszem. Ciekawy jest podjazd wybudowany, aby umożliwić dostanie się do ratusza ze strony rynku. Obecnie znajduje się tutaj najstarsze słowackie muzeum – Múzeum mesta Bratislavy. Warto przyjrzeć się elewacji ratusza i poszukać kuli armatniej wystrzelonej w 1807 roku, którą wmurowano w mur. 

Na HLAVNÉ NÁMESTIE znajduje się wiele interesujących budynków i kamieniczek z XIX i XX wieku. W centralnym miejscu mieści się Maximiliánova fontána, zwana także Rolandova fontána, która powstała w 1572 roku i upamiętnia koronację Maksymiliana II Habsburga na króla Węgier. Co ciekawe na fontannie nie uświadczymy pomnika samego Maksymiliana, który został zniszczony w czasie wojny. Jak już wspominano centralny plac stolicy Słowacji otoczony jest interesującymi kamieniczkami, powstałymi w rożnych stylach: rokokowym (Aponiho palác i Kutscherfeldov palác), secesyjnym (palác Roland), czy neobarokowym (Paluďaiov palác). Na rynku organizowane są imprezy plenerowe, jarmarki świąteczne oraz koncerty. Idąc na północ od starego rynku dotrzemy do Františkánske námestie z fontanną ozdobioną posążkiem strażaka. Na placu znajduje się kilka ciekawych budynków, na czele z kościołem jezuickim, który przy okazji jest najstarszym w mieście. Znajduje się w nim zjawiskowa, gotycka i dwukondygnacyjna kaplica św. Jana Ewangelisty. Nieopodal wznosi się perła rokoku – pałac Mirbacha.

Kolejny punkt to ulica Obchodná, czyli swoisty deptak stolicy Słowacji, gdzie można w miarę tanio i dobrze zjeść. Ulica ta możemy także dojść do Grasalkovičov palác, który jest obecnie siedzibą prezydenta kraju. W jego pobliżu znajdują się dwa ciekawe barokowe kościoły: św Jána z Mathy oraz św. Stefana. Kolejnym punktem jest ulica Michalská. Znajduje się na niej jedyna brama miejska (Michalská brána), która dotrwała do naszych czasów w mieście, a powstała, podobnie jak niegdysiejsze mury obronne na przełomie XII i XIII wieku. Mierzy ona 51 metrów, a w środku przygotowano wystawę dawnej broni, a także punkt widokowy. Pod bramą można zauważyć tajemniczy symbol oraz napis „0 kilometrów” – to właśnie oznacza sam środek miasta, od którego mierzy się odległość do innych miejsc. Niewiele dalej znajduje się Muzeum Farmacji, w zabytkowym budynku dawnej Apteki pod Czerwonym Rakiem. Warto dodać, że oba obiekty można zwiedzać za pomocą wspólnego biletu.

Kolejnym żelaznym punktem zwiedzania Bratysławy jest Katedrála sv. Martina, mieszcząca się na końcu jednej z najstarszych uliczek miasta – Kapitulska, a z drugiej strony przy jednej z głównych ulic miasta – Staromiejskiej. Na co zwrócić szczególną uwagę podczas zwiedzania tej gotyckiej katedry? Na pewno na 85-metrową wieżę, która ongiś była częścią murów obronnych wokół miasta. Na jej szczycie pod koniec XIX wieku umieszczono złotą replikę Korony św. Stefana, która waży 300 kilogramów i ułożona jest na złotej poduszce. Mimo, że w środku niewiele ocalało z pierwotnego wnętrza, warto przyjrzeć się neogotyckiemu wystrojowi, a przede wszystkim kaplicy  św. Jana Jałmużnika oraz gotyckiej chrzcielnicy z 1402 roku. Kościół przez 300 lat był miejscem koronacji władców węgierskich.Warto patrzeć pod nogi bo od katedry wiedzie tzw. trakt koronacyjny (charakterystyczne miedziane plakietki w kształcie korony umieszczone w bruku wskazują drogę). Ostatnim z interesujących zabytków sakralnych Bratysławy jest tzw. Niebieski Kościółek (Modrý kostolík) czyli secesyjny kościół św. Elżbiety – legendarnej Sissi, zaprojektowany przez znanego węgierskiego architekta Ödöna Lechnera w latach 1909-1913. Jego fundatorem był cesarz Franciszek Józef I.

Zamek Bratysławski został zniszczony w czasie wojen napoleońskich, a konkretnie podpalili go pijani austriaccy żołnierze. Ten, który możemy oglądać obecnie został odbudowany w XX wieku. Pierwszy gród w tym miejscu powstał już w X wieku, a jego przeznaczeniem miała być ochrona ważnych szlaków handlowych, które zbiegały się w tym miejscu. W XV wieku na zlecenie Zygmunta Luksemburczyka na wysokim wzgórzu (85 metrów n.p.m.) powstał kamienny zamek, który następnie był wiele razy przebudowywany. Obecnie mieści się w nim Historické múzeum.

Okolice zamku, jak i on sam to zagłębie muzealnicze kraju; możemy tu zwiedzić:

• Muzeum Narodowe (w salach zamkowych),
• Muzeum Archeologiczne,
• Muzeum Kultury Węgierskiej,
• Muzeum Kultury Żydowskiej,
• Muzeum Zegarów, w zabytkowym Domu pod Dobrym Pasterzem przy nie mniej ciekawej ulicy Mikulášska.

Nieopodal znajduje się także uznawany za najwęższy w Europie tzw. Dom u Dobrego Pasterza, zbudowany w stylu secesyjnym. Na koniec warto polecić targowisko Stará tržnica, obfitujące w artykuły w stylu bio. Na Námestie slobody można podziwiać największą fontannę w mieście (Fontanna Przyjaźni) w otoczeniu zieleni. Plac ten przypomina o socrealistycznej przeszłości miasta. Innym ciekawym obszarem zielonym jest park założony przez cesarzową Marię Teresę – Sad Jana Krála. Wart odwiedzenia jest znajdujący się na Primaciálne námestie Pałac Prymasowski, wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku na zlecenie prymasa Węgier, według projektu Melchiora Hefelego. Warto do niego zajrzeć, aby podziwiać pełne przepychu sale, w których cesarz Ferdynand V wydał bal na cześć swojej koronacji oraz bezcenny cykl 6 gobelinów flamandzkich.

Co jeszcze udało nam się zobaczyć w okolicy?

U ujścia rzeki Raby do Dunaju, znaleźć można malowniczo położone ruiny dawnego zamku – Devin. Warto zaznaczyć, że nazwa zamku według niektórych legend pochodzi od słowiańskiego określenia „dziewczyna”, choć bardziej prawdopodobne, ze chodzi o wieżę mieszkalną początków wieków średnich. Zbudowano go w średniowieczu, a jego przeznaczeniem były funkcje czysto obronne. W późniejszych wiekach rozbudowywano go, a także dobudowano część reprezentacyjną, przy jednoczesnym unowocześnieniu i dostosowaniu do nowoczesnej sztuki wojennej i zagrożenia tureckiego. W 1809 roku żołnierzy armii Napoleona Bonapartego wysadzili go w powietrze, choć dokładne powody, dlaczego do tego doszło nie są znane. W połowie XIX wieku to właśnie tu rodził się słowacki ruch narodowy. Obecnie ruiny są bardzo zadbane i można tu oglądać kilka wystaw, głównie związanych z wykopaliskami prowadzonymi przez archeologów. Kogo nie zachwycą ruiny, zachwycą widoki, zamek znajduje się bowiem na stromym, liczącym ponad 210 metrów klifie. Kamzik to kolejne wzgórze z którego doskonale widać stolicę Słowacji. Znajduje się na nim wieża telewizyjna.       

W robotniczej dzielnicy Slavin w czasie trwania Czechosłowacji zbudowany ogromny poświęcony Armii Czerwonej. Mieści się przy nim cmentarz 6845 żołnierzy radzieckich. Niedaleko, jakby w przeciwwadze znajduje się cmentarz ewangelicki, który nazywa się Przy Koziej Bramie. Na koniec trzeba wręcz udać się do ruin dawnego obozu rzymskich legionistów Gerulata. Ten warowny obóz w przeszłości należał do rzymskiego systemu umocnionej granicy – limes. Obecnie utworzono w tym miejscu muzeum, podległe Muzeum Narodowemu. Do obejrzenia są pozostałości dawnej wieży wartowniczej, a także innych obiektów oraz przedmioty wydobyte w czasie prac wykopaliskowych, choć ich większość znajduje się w Muzeum Narodowym.   

Bratysława to doskonały miejsce na jedno- lub dwudniowe wycieczki. Miasto skondensowane, które można zwiedzić na piechotę. Trzeba jednak zaznaczyć, że nie każdemu przypadnie do gustu. Brak jej bowiem splendoru Wiednia, Pragi czy Budapesztu. Nie zmienia to faktu, że ta naddunajska stolica może oczarować, jeśli ktoś nie wymaga zbyt wiele.

Copyright ©http://empiresilesia.pl

Rulez260

• E-mail
|
• Więcej postów(479)