Ciekawe Kulturoznastwo i nauka Mity i legendy

Mity i Legendy #15: Kurentowie

Aleš Kravos Kurentovanje Ptuj 2019

Obecnie Kurentovanje porównywane jest do karnawału w Rio czy Kolonii. Barwne korowody przebierańców przemierzające słoweńskie miasta i miasteczka, od 2017 roku wpisane są na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.

Kurent lub Korent to symbol płodności, rozrodu i szczęścia oczekiwanego nadchodzącą wiosną. Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od rzeczownika pospolitego kurant, czyli posłaniec lub lokaj, zapożyczonego z romańskiego słowa z łaciny currens (bieganie) – dzieląc w ten sposób podstawę semantyczną z terminem lavfar z Cerkno.

Kurenti_na_Ptuju

Korent i obchody ostatków to oczywiste nawiązanie do rzymskich i trackich dionizjów, a także grecko-rzymskiego boga Priapa.

Aleš_Kravos_Kurentovanje_Ptuj_2019j

Pochody kurentowe do dzisiaj odbywają się w Mohaczu węgierskim, w Serbii i Bułgarii, a przede wszystkim w Słowenii. Kiedyś pochody ostatkowe w tym stylu miały o wiele większy zasięg. 

11031-BIG

Dzisiaj najsłynniejszy pochód kurentów odbywa się w w starym, średniowiecznym słoweńskim mieście Ptuj oraz pobliskiej wiosce Markovci (gdzie nazywa się pochód fašenk). To tutaj w 1939 roku zorganizowane pierwsze znaczne Kurentowanie,a w latach 60. XX wieku za sprawą Drago Hasla i jego współpracowników z organizacji kulturalnych i edukacyjnych, odrodził się ten pomysł. W 2009 roku w mieści zarejestrowanych było 36 bractw Kurentów. Dla Ptuj charakterystyczne jest noszenie kostiumów z wstążkami, podczas gdy na przykład bractwa Kurentów z okolic Haloze i Lancova vas noszą brązowe owcze kożuchy. 

Veliko_kurentovanje_na_Ptuju_1960_(2)
Pierwsze obchody kurentów po II wojnie światowej w Ptuje

Strój kurentów to prawdziwe dzieło sztuki o mogą ważyć nawet do 40 kilogramów. Strój powstaje z wyprawionej owczej skóry (w dawnych czasach stosowano kozią skórę) – dzisiaj najczęściej wybiera się bośniackie długowłose merynosy. Maja one kształt luźnych płaszczy, które przepasano metalowym łańcuchem na który wiesza się pięć krowich dzwoneczków – jeden z tyłu (największy), dwa średnie po bokach i dwa małe z przodu. Maskę stanowi zwierzęcy psyk, na podobieństwo wilka lub niedźwiedzi – dwa zszyte płaty sztywnej skóry, z wystającym, długim i czerwonym ozorem oraz zębami z fasoli. Całości dopełniają rogi krowie ozdobione kolorowymi bibułkami oraz ptasimi piórami lub końskim włosiem.   

Aleš_Kravos_Kurentovanje_Ptuj_2019

Kurentowanie obecnie polega na barwnych procesjach i pochodach przebierańców. Kiedyś jednak chodzono od chaty do chaty. Pochód był bardzo głośny, śpiewano, krzyczano, uderzano w dzwonki. Cel tego był jasny – miano tym sposobem odczynić uroki, tym samym przygotować dom do nadchodzącej wiosny. Głównymi postaciami pochodów są oczywiście kurenty – one poruszają się dynamicznie podzwaniając przywieszonymi do bioder dzwoneczkami oraz bijąc drewnianymi patykami nabijanymi kolcami jeży. Domownicy mijanych chałup, szczególnie panie domu, rozbijały u ich stóp gliniane naczynia, aby narobić jeszcze więcej hałasu. Czasami kurenty imitowały akt kopulacji z napotkanymi kobietami. Na wsiach przed domami ustawiano stoły, na których przygotowywano różnego rodzaju wiktuały (wino, wodę radenską (do špricera) oraz domowe wędliny).

Inne postacie, które biorą udział w kurentach to:

  • diabeł (hudič, zlodej, vrag);
  • kopijašwraz z orkiestrą  – byli to tancerze, którzy noszą kopie z zatkanym na jej szczycie pękiem długich bibułek;
  • orači – oracze;
  • ploharji oraz kopanja;
  • rusa – symbolizująca zwierzęta;
  • medved – niedźwiedź;
  • baba nosi deda – baba nosząca dziada;
  • picek, kura – postacie symbolizujące drób.

Copyright ©http://empiresilesia.pl

Back To Top