Masada, legendarne miejsce będące dla Żydów tym czym Termopile są dla europejskiej cywilizacji. To tu rozegrał się wielki dramat prawie tysiąca ostatnich obrońców niepodległego państwa Izraela, którzy popełnili zbiorowe samobójstwo w obliczu potęgi Imperium Romanum.
Twierdza na pustyni.
Masada to starożytna skalna twierdza zbudowana na płaskowyżu wznoszącym się na pustyni Judejskiej u zachodniego brzegu Morza Martwego. Otoczona pustynią, szybko stała się ważnym ośrodkiem obronnym. Pierwsze zabudowania wzniesiono w czasach Hasmonejczyków (Machabeuszy), po czym twierdzę rozbudował Herod. Król Judei wykorzystując, naturalne zalety płaskowyżu, wznoszącego się w pewnych miejscach na 410 metrów nad poziomem morza, rozbudował system obronny z 25 wieżami.
U stóp płaskowyżu zbudowano mur, a na górę prowadziły trzy ścieżki. Szczyt tworzy płaski romboidalny wierzchołek. Wzniesiono na nim imponujące konstrukcje. Kompleks dwóch pałaców Heroda, magazyny, łaźnie, synagogę czy koszary. Wewnątrz góry wydrążono system mieszkalnych kazamatów oraz niezwykle skomplikowany kompleks cystern gromadzących wodę deszczową. W cytadeli znajdowały się również ogrody.
Powstanie przeciwko największemu Imperium świata.
Opis zdarzeń, jakie nastąpiły podczas żydowskiego powstania lat 66-73 n.e. zawdzięczamy, uważanemu przez wielu starozakonników za zdrajcę – Józefowi Flawiuszowi. Ten żydowski historyk, który sam brał udział w wystąpieniu, ukorzył się przed cesarzem Wespazjanem i spisał Dawne dzieje Izraela. Według jego słów społeczeństwo żydowskie podzielone było na cztery ugrupowania polityczne, z których najbardziej niezadowoleni z rzymskiego panowania byli Zeloci (ich hebrajska nazwa kanna, oznacza gorliwy) wspierani przez sektę sykariuszy, nożowników uznawanych za pierwszą organizacje terrorystyczną w historii. Powstanie które zapoczątkowało zajęcie i wybicie rzymskiego garnizonu w Masadzie oraz bunt w Cezarei, miało doprowadzić niemal do wyginięcia ludności żydowskiej. Wojna obfitowała w niezwykle okrutne akty terroru. Sykariusze mordowali skrytobójczo nie tylko swoich wrogów, ale także tych Żydów, których uznali za nie dość oddanych sprawie walki o wolność.
Po początkowych sukcesach i pokonaniu armii legata Syrii – wojska Rzymskie straciły kilka tysięcy żołnierzy oraz złotego orła legionu, cesarz Neron mianował na naczelnego wodza Tytusa Flawiusza Wespazjana. Ten dzięki błyskotliwemu dowodzeniu systematycznie rozbijał w krwawych bitwach oddziały powstańcze. Żydzi bronili się do końca, czego przykładem niech będzie oblężenie twierdzy Gamala, kiedy to w obliczu przerwania obrony 5000 mieszkańców miasta rzuciło się w przepaść, by nie wpaść w ręce Rzymskie. W końcu legiony Wespazjana w 68 roku podeszły pod mury Jerozolimy i rozpoczęły oblężenie. W międzyczasie zmarł cesarz Neron, a cieszący się ogromną popularnością wśród swoich żołnierzy Wespazjan został obwołany cesarzem. Oddał on w takim razie dowództwo nad wojną swemu synowi Tytusowi Flawiuszowi, a sam rozpoczął działania w związku z tak zwanym rokiem czterech cesarzy. Po kilkuletniej przerwie Rzymianie kontynuowali oblężenie Jerozolimy, która po 5 miesięcznych walkach została zdobyta, Świątynia Jerozolimska spalona, a jej mieszkańcy wymordowani. Ocaleni Zeloci uciekli do kilku twierdz w głębi Judei, z których jedną była Masada.
Do ostatniej krwi.
Przywódcą zelotów był Elzeazar Ben Jair, który miał pod swoją komendą 960 ludzi, w tym kobiety i dzieci. Zostali oni oblężeni przez oddziały X legionu pod dowództwem Flawiusza Silvy, który otoczył twierdzę umocnieniami, chcąc doprowadzić obrońców do śmierci głodowej. W czasie dwu i pół letniego oblężenia oddziały rzymskie przy pomocy jeńców żydowskich usypały gigantyczny wał ziemny, na którym umieścili prawie 28 metrową wieżę oblężniczą. Rzymianom udało się skruszyć część murów, jednak wyłom został szybko zabarykadowany. Pożar jaki wzniecono w przeddzień zdobycia miasta spalił barykadę. W obliczu pewnego szturmu na twierdzę, żydowski przywódca zdecydował się na ostateczność. Ben Jair namówił swoich ludzi do grupowego samobójstwa. Zdecydowano że mężczyźni zabiją żony i dzieci. Dziesięciu z nich zabije pozostałych przy życiu, a jeden zabije ostatnich dziewięciu po czym popełni samobójstwo. Następnego dnia oddziały rzymskie weszły do twierdzy. Ich oczom okazał się straszny widok. Obrońcy twierdzy nie żyli. Dwie kobiety i pięcioro dzieci, które skryły się w jaskiniach pod twierdzą i przeżyły, opowiedziały historię ostatnich chwil żydowskich powstańców Józefowi Flawiuszowi, który spisał ich dzieje.
Po upadku powstania, w twierdzy stacjonował garnizon wojsk rzymskich, by w czasach bizantyjskich wśród ruin tego miejsca został wzniesiony klasztor. Dziś Masada jest jedną z atrakcji turystycznych Izraela i miejscem symbolicznym, samo słowo Mecada po hebrajsku oznacza forteca. To tu izraelscy żołnierze składają uroczystą przysięgę, po wyczerpującym wdrapaniu się po niezwykle pochyłej drodze na szczyt zwanej Ścieżką Wężową deklamują słowa: Masada nigdy więcej nie zostanie zdobyta.
Bibliografia:
Fritz V., Archeologia biblijna, Warszawa 2005.
Jaczynowska M., Musiał D., Stępień M., Historia Starożytna, Warszawa 2010.
Jurga R. M., Machiny wojenne, Kraków-Warszawa 1995.
Dzieje Powszechne Ilustrowane, pod kierunkiem Ludwika Kubali, tom IV, Wiedeń.
Ilustracja:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Israel-2013-Aerial_21-Masada.jpg
Copyright ©http://empiresilesia.pl
