Koncert Fortepianowy nr 2 c-moll to jedno z najważniejszych dzieł tego genialnego kompozytora i utwór, który stał się dla niego przepustka do wielkiej kariery.
AUTOR: Sergiej Rachmaninow
Sergiej Rachmaninow przyszedł na świat 1 kwietnia 1873 w Siemionowie nieopodal Nowgorodu. Od najmłodszych lat pobierał nauki gry na fortepianie. Jego rodzina należała do zubożałych arystokratów, dzięki czemu Sergiej od najmłodszych lat miał możliwość nauki muzyki, wkrótce mimo problemów finansowych trafił on do Konserwatorium w Petersburgu. Rodzina z powodu długów zmuszona była sprzedać dom i przeprowadzić się do Moskwy razem z Sergiejem, gdzie ten rozpoczął naukę gry na fortepianie, harmonii oraz kontrapunktu. Pobierając nauki w Moskwie, Rachmaninow zaczął komponować, co przyniosło mu sporą popularność (Preludium cis-moll skomponowane w wieku 20 lat). W stolicy poznał Czajkowskiego, jednak współpraca obu panów nie układała się pomyślnie, a ostatecznie śmierć swojego mentora wstrząsnęła Rachmaninowem. Przez kolejne kilka lat Rachmaninowi przydarzyły się liczne porażki i kłopoty, jednak w końcu w 1904 roku został dyrygentem Teatru Wielkiego w Moskwie, z której to posady musiał zrezygnować w 1906 roku. Po kilku latach odbył tournée po Stanach Zjednoczonych, które przyniosło mu dużą popularność. Wielkim ciosem dla kompozytora była śmierć, w 1915 roku, Aleksandra Skriabina (jego przyjaciela i także kompozytora). Rewolucja 1917 roku przyniosła w życiu Rachmaninowa kolejne zmiany. Zabierając saniami rodzinę i zaledwie kilkanaście stron notatek z Sankt Petersburga, Rachmaninow udał się do Helsinek. Po roku rodzina udała się do USA, gdzie kompozytor sporo koncertował, ale napisał do śmierci tylko 6 utworów. Zmarł na czerniaka 28 marca 1943 w Beverly Hills w Kalifornii.
Zobacz:
100 klasyków na 100 wieczorów #12: RAPSODIA NA TEMAT PAGANINIEGO
UTWÓR: Koncert Fortepianowy nr 2 c-moll
Rachmaninow zaczął tworzyć koncert jesienią 1900 roku, a do końca roku udało mu się stworzyć dwie ostatnie części utworu. Kompozytor zagrał je publicznie już 2 grudnia 1900 roku. Był to pierwszy występ Rachmaninowa z orkiestrą od około ośmiu lat. Część pierwsza Koncertu Fortepianowy nr 2 c-moll powstawała w bólach i dopiero w kwietniu 1901 roku Rachmaninowi udało się go ukończyć.
Komponowanie tego utworu przypadało na okres, w którym Rachmaninow mierzył się z depresją. Jego najnowsze utwory nie cieszyły się uznaniem, co doprowadziło do tego, że nie był on w stanie koncertować czy pisać nowych utworów. Sam Lew Tołstoj, który odwiedził w tym czasie kompozytora, miał powiedzieć: Powiedz mi, czy taka muzyka jest komuś potrzebna ? … Muszę Ci wyznać, że Beethoven jest nonsensem, Puszkin i Lermontow także. Rachmaminow był załamany.
Rodzina kompozytora na czele z jego kuzynami po długich prośbach namówiła go na nowatorska terapię u rosyjskiego dr Nicolaia Dahla. Po kilkumiesięcznej terapii, w skład której weszły długie rozmowy o muzyce i hipnoza, Rachmaninow odzyskał wigor i zaczął znowu komponować, a Koncert Fortepianowy nr 2 c-moll zadedykował właśnie Dahlowi.
Część pierwsza utworu silnie nawiązuje do rosyjskiej kultury. Jeden z przyjaciół Rachmaninowa, napisał: Jest to nie tylko projekcja jego życia, lecz pokaz siły rosyjskich tematów, jest to dusza rosyjskości … za każdym razem z pierwszym dźwiękiem dzwonu czujesz jak posąg Rosji powstaje na całą swoją wysokość.
Utwór rozpoczyna się łagodnie (powolna i narastająca melodia chorałowa) i nawiązuje do dzieciństwa kompozytora i jego ukochanej Iwanowki – rezydencji rodzinnej, gdzie się wychowywał: Zapach ziemi, skoszone rzędy i kwiaty. Mogłem pracować — i ciężko pracować. Każdy Rosjanin czuje silne więzy z ziemią. Być może wynika to z instynktownej potrzeby samotności. W finale przywodzi na myśl rewolucję przemysłową oraz wiek pary i elektryczności.
Prawykonanie odbyło się 27 października 1901 roku. Orkiestrę towarzyszącą Rachmaninowi dyrygował Alexander Ziloti (1863-1945). Utwór odniósł sukces, a już wkrótce grano go w Lipsku i Londynie, a Rachmaninow na stałe trafił w poczet największych kompozytorów rosyjskich.
Copyright ©http://empiresilesia.pl
