100 klasyków na 100 wieczorów #15: Concierto de Aranjuez

Dziś prezentujemy Państwu bardzo znany utwór hiszpańskiego kompozytora, odznaczonego przez króla Hiszpanii tytułem markiza: Joaquína Rodrigo – Concierto de Aranjuez.

AUTOR: Joaquín Rodrigo. Urodził się w 1901 roku w Sagunto (na wschodzie Hiszpanii, nieopodal Walencji), umarł zaś 98 lat później w Madrycie. W wieku 4 lat w wyniku błonicy stracił wzrok, co miało niebagatelny wpływ na jego późniejsze losy. Rodzina wraz z małym Joaquin’em przeniosła się wkrótce do Walencji, gdzie młody Rodrigo rozpoczął naukę w szkole dla niewidomych. Już od najwcześniejszych lat, przyszły kompozytor wykazywał zainteresowanie muzyką i w końcu rozpoczął edukacje muzyczną pod okiem profesjonalnych muzyków. Rodzice Joaquina, którzy nie spodziewali się po synu rozpoczęcia profesjonalnej kariery muzycznej nie przybyli nawet na jego pierwszy, zorganizowany w 1929 roku w Paryżu koncert kompozytorski. Już w 1923 roku powstał jego pierwszy utwór kameralny: Dwa szkice na skrzypce i fortepian, natomiast rok później miało miejsce prawykonanie pierwszego utworu na orkiestrę skomponowanego przez Rodrigo: Juglares.

W 1933 roku kompozytor poślubił poznaną na swym pierwszym koncercie pianistkę Wiktorię Kamhi, z którą miesiąc miodowy spędził wśród ogrodów pałacu Aranjuez (gdzie mieści się letnia rezydencja królów Hiszpanii), które następnie stały się inspiracją do utworzenia jego najwspanialszego dzieła.

OKRES:

UTWÓR: koncert na gitarę solo i orkiestrę: Concierto de Aranjuez (1939)

Skomponowany w 1939 roku utwór na gitarę solo i orkiestrę, specjlanie dla hiszpańskiego gitarzysty Regino Sainz de la Maza. Kompozytor zawarł w swym utorze wszystkie swoje lęki, takie jak strach przed nadciągającym kataklizmem wojny światowej, a także dopiero co zakończoną wojną domową, utrata syna oraz ciężka choroba żony. Mimo wszystkich tych traum, udało mu sie też (co było jego początkowym zamierzeniem) zawrzeć w utworze klimat końca XVIII wieku, zawarty m.in w obrazach Goi. W późniejszych czasach kompozytor transkrypował utwór także na harfe i orkiestrę.

Cieszy się on, szczególnie jego spokojna część druga, wielkim uznaniem i popularnością. Temat wykorzytano wiele razy w różnych interpertacjacch:

+ w filmach, m.in: Ghost in the shell 2: Innocence

+ w utworach rozrywkowych: Aranjuez, mon amour czy Aranjuez con Tu Amor

Koncert skomponowany jest tradycyjnie i składa się z trzech części:

Część I, Allegro con spirito – część radosna, o bardzo hiszpańskim klimacie, gitara jako instrument solowy wydobywa szybkie akordy, tzw. rasgueado.
Część II, Adagio – część elegijna, dialog pomiędzy instrumentami, nastrój smutku i niepokoju. Całość oparta na prostym, lecz lirycznym i ekspresyjnym temacie głównym, ze znanym solem rożka angielskiego.
Część III, Allegro gentile – ponowny powrót do radości, klimat ludowego tańca, struktura ronda.