Sztuka szoku: Otto Dix: Tryptyk WOJNA

Otto Dix był artystą niepokornym, dotkniętym przez wojenne okrucieństwo, które zawładnęło Europą dwa razy w skali dotąd niepomyślanej. Adolf Hitler, gdy przyglądał się jednemu z jego obrazów w 1937 roku, na którym autor wyśmiewał Fūhrera stwierdził: Szkoda, że nie można zamknąć tych ludzi.

Otto Dix

2 grudnia 1891 Gera-Untermhaus – 25 lipca 1969
Singen, Niemcy

Dziewczyna przed lustrem, Siedem grzechów głównych, cykl Wojna, tryptyk Wojna

Najsłynniejsze dzieło Dixa ma kształt tryptyku pod postacią obrazu ołtarzowego. Jego autor w wieku 23 lat ochotniczo zaciągnął się do wojska, bo jak sam wspomina: wszystko musiałem zobaczyć na własne oczy (…) wszystko chciałem przeżyć. Dix wziął udział w walkach na froncie zachodnim i to co tam przeżył, przerosło jego najśmielsze oczekiwania i wyobrażenia i stało się inspiracją do dzieła, które zaczął tworzyć dziesięć lat po zakończeniu wojny. W jego pamięci wojna zapisała się niewypowiedzianym okrucieństwem, a sam obraz miał przypominać, dlaczego wszystkie wojny, to zło w najczystszej, najprawdziwszej postaci. Ubolewał nad tym, że ludzie tak szybko zapomnieli, jak wielką krzywdę spowodowała I wojna światowa. Dix stał się jednym z pierwszych malarzy w historii, którzy zaprzestali gloryfikowania wojny. Wiązało się to ze zmianą sposobu myślenia, która stała się zauważalna powszechnie w czasie trwania I wojny światowej.

Swym obrazem Dix starał się oddać hołd wszystkim tym, którzy razem z nim przeszli przez piekło. Nawiązuje przy tym do chrześcijańskiej tradycji obrazowania. Lewe skrzydło obrazu ukazuje dwóch maszerujących na front żołnierzy. W centrum obrazu znajduje się scena wojennej pożogi, w której można doszukać się siedmiu ciał lub ich fragmentów oraz z lewej strony żołnierza w masce przeciwgazowej przypatrującemu się piętrzącej się górze ludzkich zwłok, a nad nimi Dix namalował upiorny szkielet wskazujący kierunek ataku. Prawe skrzydło przedstawia autoportret autora, jako ocalonego z piekła, który w braterstwie broni pomaga innemu człowiekowi. Ostatnia cześć obrazu, znajduje się u dołu. Jest to tzw. predella, charakterystyczna dla malarstwa ołtarzowego. Dix namalował w niej scenę ataku szczurów na śpiących w okopach żołnierzy, nawiązującą do innego pacyficznego i antywojennego dzieła – słynnej książki Ericha Marii Remarque`a Na Zachodzie bez zmian.